RAMAZAN AYININ BAŞLANMASI, BİTMƏSİ
VƏ AYI GÖRMƏYİN
HÖKMLƏRİ:
Sual:
Qəməri ayların başlanması hansı yolla isbat edilir?
Cavab:
Peyğəmbərdən (ona Allahın salavatı və
salamı olsun) rəvayət olunan səhih hədislərə əsasən şaban ayının
otuzuncu gecəsi günəş batandan sonra yeni doğmuş ayı bir nəfər, yaxud Ramazan
ayının otuzuncu gecəsində isə iki nəfər inamlı müsəlmanın görməsi kifayətdir. Beləliklə
ayın əvvəli və sonu təyin edilir. Artıq günəş batandan sonra təzə doğmuş ayın
neçə dəqiqə görsənməsi əhəmiyyət kəsb etmir.
(Fətvanı
verən: Daimi Elmi Araşdırmalar Mərkəzi)
Ayın çıxışlarını isbat etmək üçün
təqvimlərə əsaslanmaq olmaz.
Sual:
Bəzi islam ölkələrində, müsəlmanlar oruc
tutmaq üçün ayın görsənməsinə deyil, təqvimlərə əsaslanırlar. Bu nə dərəcədə
doğrudur?
Cavab:
Peyğəmbər (ona Allahın salavatı və salamı olsun) müsəlmanlara: "Təzə
doğmuş ayı görməklə oruc tutmağı və onu görməklə də oruclarını açmağı əmr
etmişdir. Ayı görmək mümkün olmadıqda isə otuz günü tamamlamağı əmr etmişdir"(Buxari
və Müslim). Digər hədisdə isə Peyğəmbər (ona Allahın salavatı və
salamı olsun) belə buyurmuşdur: "Biz yazıb-oxumaq bilməyən və
ayları sayla hesablamayan ümmətik. Ayın günləri bu qədərdir deyib əl barmaqları
ilə işarə etdi." Yəni, ayın iyirmi doqquz və ya otuz gün olduğunu
vurğuladı". Səhih Buxaridə Əbu Hureyrədən (Allah ondan razı
olsun) rəvayət olunan hədisdə deyilir: "Yeni doğmuş ayı görməklə
oruc tutun və onu görməklə də orucunuzu açın. Əgər ayı görə bilməsəniz onda
şaban ayını otuz gün hesablayın". Başqa hədisdə isə buyurur: "Yeni
doğmuş ayı görənə qədər oruc tutmayın və əks halda ayın günlərini otuz gün
hesablayın. Yeni doğmuş ayı görənə qədər orucunuzu açmayın və əks halda ayın
günlərini otuz gün hesablayın". Bu haqda hədislər həddindən artıq
çoxdur və bütün hədislər ayların yeni doğmuş ayla hesablanmasını, görmək mümkün
olmadıqda isə otuz günü tamamlamağı təkid edirlər. Həmçinin hədislərə görə oruc
tutmaq üçün təqvimlərə əsaslanmaq olmaz. Ibn Teymiyyə (Allah ona rəhmət
etsin) deyir ki, alimlər yekdilliklə
deyirlər ki, bu işdə təqvimlərə əsaslanmaq düzgün deyildir. Haqq olan da budur.
(Şeyx:
Əbdül Əziz İbn Bəzz).
