Orucun
vacib olan vaxtı.
Sual:
Mən iyirmi üç yaşına çatmış gəncəm. Hələ
mənim on beş yaşım olarkən atam məni oruc tutmağa təşviq edirdi. Mən isə bir
gün oruc tutur bir gün iftar edirdim. Və orucun həqiqi mənasını dərk etmirdim.
Sonra yaşa dolduqca onun mənasını dərk etməyə başladım və hər il Mübarək
Ramazan ayını oruc tutmağa başladım. Allaha şükrlər olsun ki, ondan sonra heç
bir gün də olsun orucu tərk etməmişəm. Sualım isə belədir: Mən ötən illərin
orucunu qəza etməliyəmmi? Onu da bildirim ki, mən on səkkiz yaşdan sonra
Ramazan ayını ardıcıl oruc tutmağa başlamışam.
Cavab:
Insan on beş yaşına çatdıqdan sonra şəriətin qanunları ilə mükəlləf (məsuliyyətli)
olur. Bu yaşda oruc tutmağa səhlənkarlıq edən adam vacib əməli tərk etdiyi üçün
onun qəzasını tutmalıdır. Orucun hikmətini bilməmək isə onun üçün üzr sayılmır.
Ona görə də tutmadığı günlərin əvəzinə oruc tutmalı və əlavə olaraq hər günün
əvəzinə bir nəfəri yedizdirməlidir. Əgər günlərin sayını bilmirsə onda borcunu
tam ödəməkdə ehtiyatlı olmalıdır. Allah daha yaxşı biləndir!
(Şeyx:
İbn Cibrin).
Oruc tutmayan on üç
yaşlı qız.
Sual:
On iki və ya on üç yaşına çatmış qız uşağı
Ramazan ayını oruc tutmamışdır. Belə halda onun və ya ailəsinin boynunda borc
varmı? O, oruc tutmalıdırmı? Tutmasa bəs onda boynuna nə isə düşürmü?
Cavab:
Qadın müəyyən şərtlərlə: müsəlman, aqil,
həddi-buluğ (həddi-buluğun əlaməti bunlardır: aybaşı olmaq, yuxuda cənabət
olmaq, ön cinsiyyət orqanında tükün bitməsi yaxud on beş yaşa yetişməsi), -
mükəlləf (məsuliyyətli) olur. Deyilən qız uşağında bu şərtlər
mövcuddursa onda ötürdüyü Ramazan ayını qəza etməlidir. Əgər deyilən şərtlərin
hər-hansı mövcud olmasa onda həmin qız uşağı mükəlləf (məsuliyyətli)
deyil və onun boynunda heç bir borc qalmamışdır.
(Daimi
Elmi Araşdırmalar mərkəzi).
Orucun vacib edilməsi
üçün yaş həddi.
Sual:
Oruc, qız uşağına nə vaxt vacib olur?
Cavab:
Qız uşağı mükəlləf (məsuliyyətli)
olduqda ona oruc tutmaq vacib olur. Mükəlləfliyin əlamətləri isə bunlardır: On
beş yaşın tamamlanması, ön cinsiyyət orqanında tük bitməsi, məninin (spermanın)
ifraz edilməsi, aybaşı və ya hamilə olması. Bu əlamətlərin bəziləri mövcud
olduqda artıq, oruc saxlamaq vacib olur. Hətta qız uşağının on yaşı olub
əlamətlər mövcud olarsa artıq mükəlləf (məsuliyyətli) sayılır. Bir çox
qız uşaqları on və ya on bir yaşlarında aybaşı olurlar. Lakin onun ailəsi "qız
hələ uşaqdır, onun nə yaşı var ki" və s. bu kimi sözlər deməklə qıza
səhlənkarlıqla yanaşır və ona oruc tutmağı buyurmurlar. Bu isə xətadır. Qız
uşağı aybaşı olduqda artıq qadınların sırasına qoşulur və mükəlləflik (məsuliyyətlilik)
qələmi onun əməllərini yazır. Allah daha yaxşı biləndir!
(Şeyx:
İbn Cibrin).
